Gölün Tanımı:
Karalar üzerindeki çukur alanlarda birikmiş ve denizle bağlantısı olmayan durgun su kütlelerine göl denir. Bir gölün oluşabilmesi için öncelikle bir çanağa ihtiyaç vardır.Göller yeryüzündeki tatlı suların % 87’sini oluştururken, göllerin karalar üzerinde kapladığı alan % 2 dir.
Karalar üzerindeki çukur alanlarda birikmiş ve denizle bağlantısı olmayan durgun su kütlelerine göl denir. Bir gölün oluşabilmesi için öncelikle bir çanağa ihtiyaç vardır.Göller yeryüzündeki tatlı suların % 87’sini oluştururken, göllerin karalar üzerinde kapladığı alan % 2 dir.
Göllerin Özellikleri:
Gölün Beslenmesi, Derinliği ve Su Özellikleri:
Dünya üzerindeki
en büyük göl 424.000 km² yüz ölçümü ile Hazar Gölüdür.
Dünya’nın en derin gölü ise 1.740 m derinliğindeki tektonik bir göl olan Baykal Gölüdür.
Göller yer altı; yer üstü suları ile yağışlar, akarsular ve kaynaklar tarafından beslenmektedir. Göllerin su seviyeleri beslenmeye bağlı olarak değişir. Bazı göller fazla sularını bir akarsu ile deniz boşaltır. Bu akarsulara göl ayağı veya gideğen denir. Gölün beslenmesine ve havzadaki iklim koşullarına bağlı oluşan seviye farkı nedeniyle su seviyelerinde değişiklikler olabilir.
Göllerin suları tatlı, tuzlu, acı ve sodalı olabilir. Göl sularının kimyasal özellikleri, gölü besleyen akarsuların kimyasal özelliğine, iklim özelliklerine ve göl çanağını oluşturan kayaçların özelliklerine göre farklılık gösterir. Özellikle dışa akışı olmayan kapalı havzalardaki göllerin suları içinde eriyik halde madensel tuzlar bulunmaktadır. Buharlaşmanın şiddeti göl suyunun tuz yoğunluğunu belirler(Eğer gölde buharlaşma fazlaysa, su buharlaştığı için kalan suyun tuz yoğunluğu artmış olur.). Tuz Gölü’nün suyu tuzlu, Van Gölü’nün suyu ise sodalıdır.
Dünya’nın en derin gölü ise 1.740 m derinliğindeki tektonik bir göl olan Baykal Gölüdür.
Göller yer altı; yer üstü suları ile yağışlar, akarsular ve kaynaklar tarafından beslenmektedir. Göllerin su seviyeleri beslenmeye bağlı olarak değişir. Bazı göller fazla sularını bir akarsu ile deniz boşaltır. Bu akarsulara göl ayağı veya gideğen denir. Gölün beslenmesine ve havzadaki iklim koşullarına bağlı oluşan seviye farkı nedeniyle su seviyelerinde değişiklikler olabilir.
Göllerin suları tatlı, tuzlu, acı ve sodalı olabilir. Göl sularının kimyasal özellikleri, gölü besleyen akarsuların kimyasal özelliğine, iklim özelliklerine ve göl çanağını oluşturan kayaçların özelliklerine göre farklılık gösterir. Özellikle dışa akışı olmayan kapalı havzalardaki göllerin suları içinde eriyik halde madensel tuzlar bulunmaktadır. Buharlaşmanın şiddeti göl suyunun tuz yoğunluğunu belirler(Eğer gölde buharlaşma fazlaysa, su buharlaştığı için kalan suyun tuz yoğunluğu artmış olur.). Tuz Gölü’nün suyu tuzlu, Van Gölü’nün suyu ise sodalıdır.
Göllerden Faydalanma:
Göllerin ekolojik dengeye olan katkıları gibi, insanlara da olan katkısı büyük. İnsanlar göller üzerinden birçok fayda sağlıyor. İnsanların göllerden faydalandığı alanlar şunlardır:
Tarım alanlarını sulama,
İçme ve kullanma suyu sağlama,
Taşımacılık,
Elektrik üretimi,
Su ürünleri yetiştirme,
Balıkçılık,
Tuz ve soda üretimi,
Turizm.
Bu alanlarda göllerin insanlara faydaları büyüktür. Doğal dengenin yanında göllere insanların da ne kadar çok ihtiyaç duyduğunu buradan anlayabiliriz.
Tarım alanlarını sulama,
İçme ve kullanma suyu sağlama,
Taşımacılık,
Elektrik üretimi,
Su ürünleri yetiştirme,
Balıkçılık,
Tuz ve soda üretimi,
Turizm.
Bu alanlarda göllerin insanlara faydaları büyüktür. Doğal dengenin yanında göllere insanların da ne kadar çok ihtiyaç duyduğunu buradan anlayabiliriz.
Göller Oluşumlarına Göre Beş'e Ayrılırlar:
Göllerin oluşumlarını araştırdığımda göllerin oluşumlarına göre 5'e ayrıldıklarını öğrendim. Hemen bu beş türü araştırdım, Türkiye'deki örneklerini buldum ve onları ziyaret etmek için yola koyuldum.
İç ya da dış gücün etkisiyle oluşan çanak, bir başka gücün etkisiyle büyütülüp derinleştirilmesine 'Karma Yapılı Göller' denir. Karma yapılı göller kendi arasında şu şekilde altıya ayrılır: 1.Tektonik-Volkan Set Gölleri, 2.Akarsu Set Gölleri, 3.Kıyı Set Gölleri, 4.Heyelan Set Gölleri, 5.Buzul Taş Set Gölleri, 6.Baraj Gölleri. Bu ayrım gölün hangi etkiyle büyüyüp, derinleştiğine göre değişir.
Van Gölü Karma Yapılı Göllere örnek olarak gösterilebilir. Van Gölü, Van ili sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.
Van gölü göreceğim en son ve en görkemli göl olacaktı. Türkiye'nin en büyük gölü olan bu gölü görmek için Van'a gittim. Gölün kıyısında kahvaltı ederken kendimi sanki Marmara Denizi'ne bakıyormuş gibi hissettim. O kadar büyük bir göldü ki bu hisse kapıldım. Büyük olmasına rağmen yinede durağan ve dalgasızdı. Büyüklüğünden dolayı beni en çok etkileyen göl bu oldu fakat düşündükçe gezimde birçok farklı göl biçimi gördüğümü fark ettim. Göllerin bu kadar çok çeşidinin olduğu daha önce hiç aklımın ucundan bile geçmemişti. Sanırım Van Gölü'nün büyüklüğünden çok beni doğanın çeşitliliği etkiledi.
Van Gölü Karma Yapılı Göllere örnek olarak gösterilebilir. Van Gölü, Van ili sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.
Van gölü göreceğim en son ve en görkemli göl olacaktı. Türkiye'nin en büyük gölü olan bu gölü görmek için Van'a gittim. Gölün kıyısında kahvaltı ederken kendimi sanki Marmara Denizi'ne bakıyormuş gibi hissettim. O kadar büyük bir göldü ki bu hisse kapıldım. Büyük olmasına rağmen yinede durağan ve dalgasızdı. Büyüklüğünden dolayı beni en çok etkileyen göl bu oldu fakat düşündükçe gezimde birçok farklı göl biçimi gördüğümü fark ettim. Göllerin bu kadar çok çeşidinin olduğu daha önce hiç aklımın ucundan bile geçmemişti. Sanırım Van Gölü'nün büyüklüğünden çok beni doğanın çeşitliliği etkiledi.